Embedded Files
Likrawkra.info has launched a new book on Kawthoolei.
တၢ်ကွဲမုာ်ဆူ စဲအ့ၣ်ပီညါလၢကီၢ်သူလ့ၤဂီၢ်
တၢ်ကွဲမုာ်ဆူ စဲအ့ၣ်ပီညါလၢကီၢ်သူလ့ၤဂီၢ်
Published on January 27, 2024 in honor of 75 years of Karen Revolution Day
by Saw Jet and Team
ထ့ကူာ်လါ ၂၇၆၃ ကညီနံၣ် | ၂၀၂၄ လါယနူၤအါရံၣ်
တၢ်ကွဲးကွဲမုာ်လၢ စီၤကၠဲးဒီးအသကိး
ကီၢ်သူလ့ၤသးစၢ်စၢၤသွဲၣ်စိၤသီကိးဂၤ,
ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤပထံၣ်ဘၣ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအိၣ်အကလုာ်ကလုာ် ဘၣ်ဆၣ်ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤပပှၤကလုာ်အတၢ်အိၣ်သးအံၤလီၤဆီလိာ်အသးဒီးပှၤကလုာ်လၢအဂုာ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီးတၢ်ကူၣ်တၢ်ဆးလၢအဒုးလဲၤထီၣ်လဲၤထီကလုာ်အကျါ စဲအ့ၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်စ့ၢ်ကီး မ့ၢ်ဝဲပီညါလၢအရ့ဒိၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ်လၢပခိၣ်ပဃၢၤတနီၤ ဒ်ပထံၣ်ဘၣ်အီၤအသိးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်ယူၤဝဲလၢမူဖးဖီဒ်သိးဒီးထိၣ်,ဒိးဝဲစဲးဖီကဟၣ်တဖၣ် လၢအသးသမူတအိၣ်ဘၣ်. ကဘီထံယူဝဲလၢထံလာ်ဒ်သိးဒီးညၣ်. ဟီၣ်ခိၣ်ဖိကတိၤလိာ်အသးတၢ်ဒိးလီတဲစိ လၢပတထံၣ်အမိၢ်လံမိၢ်ပှၢ်. ရိဘီး လၢအလိာ်ဂာ်လိးအသးဒ်ပှၤကညီတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢဟီၣ်ခိၣ် အါထီၣ်လံန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၢ်အဃိပဝဲကီၢ်သူလ့ၤဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပကဘၣ်မၤလိတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တဖၣ်အံၤ အါထီၣ်လဲၢ်ထီၣ်ယိာ်ထီၣ်ဒ်သိးပကလဲၤဃုာ်တၢ်ဒီး ခ့ခါဆၢကတီၢ်အတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ် လၢစိၤသီခဲအံၤအသိးန့ၣ်လီၤ.
တချုးလၢခ့ခါတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတဖၣ်အံၤ ဟဲအိၣ်ထီၣ်အသးဒံဘၣ်အခါ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အိၣ်ဝဲလၢလၢၢ်ပူၤလ့ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ် လၢကဃုသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် န့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်တ့အဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ ဝံၤဒီးသူက့ၤဝဲလၢကမၤဘျုးအတၢ်အိၣ်မူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢစဲးဖီကဟၣ်အဂံၢ်အဘါတဖၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် မၤဆူၣ်ထီၣ်အပှၤတဝၢ အထံအကီၢ် အဂံၢ်အဘါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၢ်အဃိပဝဲကညီကီၢ်သူလ့ၤဖိသးစၢ်စၢၤသွဲၣ်စိၤသီကိးဂၤ ကအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ် လၢကဃုသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် ခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်အတၢ်အိၣ်သး အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဂ့ၢ်အကျိၤတဖၣ်အံၤ ဒ်အမ့ၢ်မူဖးဖီတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤမ့ၢ်ဂ့ၤ,ဟီၣ်ခိၣ်မဲာ်ဖံးခိၣ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ဃုာ်ဒီးထံလာ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအကလုာ်ကလုာ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
၁ - စဲအ့ၣ်ဒီး သးအတၢ်ဆိကမိၣ်ယိာ်
ဒ်ပမ့ၢ်ပှဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဂၤအသိး ပအိၣ်ဒီးပတၢ်ဆိကမိၣ်ထီဘိန့ၣ်လီၤ. ပတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ပဆိကမိၣ်မှံဆိကမိၣ်ထံတဖၣ် ကအိၣ်ဝဲအကလုာ်ကလုာ် တုၤလၢပတိၢ်ထံအီၤတချုးခဲလၢာ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်တဖၣ် တၢ်မဲတၢ်မါ, တၢ်မူတၢ်သါ, ဂာ်သလီဂံၢ်သဟီၣ် တဖၣ် အိၣ်ဝးတရံးပှၤအါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤ တၢ်ဘၣ်ထွဲဒွံးဒွါလိာ်သး ပသ့ၣ်ညါထွဲအီၤတသ့ခဲလၢာ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢပတနၢ်ပၢၢ်အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲပနီၢ်ဆံးအခါပတၢ်သံကွၢ်အိၣ်ဝဲအါမး ဘၣ်ဆၣ်မိၢ်ပၢ်ဖံဖုတဖၣ်စံးဆၢန့ၢ်ပှၤ တသ့ခဲလၢာ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး တသ့ၣ်ညါတၢ်စံးဆၢဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲပမ့ၢ်သံကွၢ် “မိၢ်ဂံၢ်သၣ်တဖၣ်လဲၤဟံးန့ၢ်တၢ်ဟဲဖဲလဲၣ်”အခါမတၤတဂၤလၢကစံးဆၢန့ၢ်ပှၤတၢ်သံကွၢ်အံၤလဲၣ်. ဒ်န့ၢ်အသိးတၢ်သံကွၢ်တဖၣ်ပသံကွၢ်အီၤသ့ဝဲ အကလုာ်ကလုာ်ဘၣ်ဆၣ် ပကစံးဆၢအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်သတူၢ်ကလာ်အဂီၢ် ကမ့ၢ်တၢ်ကီလၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
စဲအ့ၣ်တၢ်ကူၣ်သ့အံၤဟဲကဲထီၣ်သးခီဖျိတၢ်သံကွၢ်သံဒိးတဖၣ်အဃိန့ၣ်ပစံးအီၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်သံကွၢ်တၢ်သံကွၢ်အံၤ မ့ၢ်လၢခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ လၢလီၤကမၢကမၣ်ဘၣ်အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါဝဲအဂ့ၢ်အခၢးအခီၣ်ထံးခိၣ်ဘိ ဒ်လဲၣ်အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်က့ၤကွၢ်က့ၤစဲအ့ၣ်အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤတဖၣ်အံၤန့ၣ် ဟဲခီဖျိအသးလၢ ပှၤအံၤကၠံး(နါပစအ)ဖိတဖၣ်အိၣ်ဝံၤ တုၤဃီၤဆူပှၤဂရံးစ်(Greek)ဖိတဖၣ်အိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ဖြဲးဝဲလၢတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဒွး, ကသံၣ်ကသီဃုာ်ဒီး တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်လၢမူဖျၢၣ်ပီညါ(astronomy)စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ပှၤဆိကမိၣ်တၢ်ဖိဒိး စဲအ့ၣ်ဖိတနီၤအမံၤဒိၣ်လၢဂရံးစ် တဖၣ်လၢအမ့ၢ်စိၤခရ့တံ(Socrate),ပလ့ၤတိၣ်(Plato), ပဲၤသၣ်ဂိရးစ်(Pythaoras) ဒီးအၤရံးစတိၤတၢၣ်(Aristotle)သ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢ သူၣ်လီၤတၢ်ဆိကမိၣ်အဒိၣ်အယိာ် လၢစဲအ့ၣ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးလၢစဲအ့ၣ်ပီညါအဂီၢ်, တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဒွးအဂီၢ်, တၢ်ဆိကမိၣ်ပီညါအဂီၢ်ဃုာ်ဒီး မူဖျၢၣ်ပီညါအဂီၢ် လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် ကီၢ်မုၢ်နုာ်စဲအ့ၣ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီၣ်အကပၤပၤ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ်အတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်ခီဖျိ န့ဆၢၣ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ် ထုးန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်အသးဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဒီးမၤသူၣ်ပိၢ်သးဝးဝဲအဝဲသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ဆိမိၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်သးဆူၣ်လၢကဃုသ့ၣ်ညါန့ဆၢၣ်တၢ်ဆံးဆၢတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးပကမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အအိၣ်ဒီး စဲအ့ၣ်သးတၢ်ဆိမိၣ်အဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ လၢအမ့ၢ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်, တၢ်သးစွံကတုၤလၢ တၢ်အဲၣ်ဒိးဃုနၢ်ပၢၢ်တၢ်, တၢ်ဃုထံၣ်တၢ်လၢအသီ, တၢ်မၤကွၢ်တၢ်ဒီး တၢ်တ့ထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ် လၢအသီအကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တမ့ၢ်တၢ်လၢအမၤကမၣ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်. ပသူအီၤကၢၤအီၤမ့ၢ်သ့, ကမ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢကမၤစၢၤဝဲပနီၢ်ကစၢၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပခိၣ်ပဃၢၤမ့ၢ်ဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပသံကွၢ်တၢ်ဒီးပလီကီသ့ၣ်ညါတၢ်စံးဆၢတဖၣ်အံၤစ့ၢ်ကီး တမ့ၢ်တၢ်မၤကမၣ်တၢ်နီတမံၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်. တၢ်သံကွၢ်တၢ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢကဒုးနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်ပှၤတၢ် လၢပတသ့ၣ်ညါဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သံကွၢ်တၢ်အဒိ တနီၤလၢအမ့ၢ်, “မုၢ်နၤဒီးမုၢ်ဆါဟဲကဲထီၣ်အသးသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်”, “ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဟဲကဲထီၣ်သးအံၤမ့ၢ်လၢမနုၤဃိလဲၣ်”, “တၢ်ယူၢ်မုၢ်တၢ်ယူၢ်လါတဖၣ်ကဲထီၣ်သးဒ်လဲၣ်”, “မူခိၣ်စူၤသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်”, “တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်တၢ်မဲတၢ်မါတဖၣ်ဒိၣ်ထီၣ်သ့ဒ်လဲၣ်”, “မုၢ်န့ၣ်ထုးထီၣ်တၢ်ကပီၤဒီးတၢ်ကိၢ်သ့ဒ်လဲၣ်”. တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်ပသံကွၢ်အီၤတလၢာ်ဘၣ်. ဒ်န့ၢ်အသိးတၢ်စံးဆၢစ့ၢ်ကီးအိၣ်ကသ့ဧါ.
၂ - စဲးဖီကဟၣ်အကလုာ်ကလုာ် ဒီးလီပီးလီလၢပခိၣ်ပဃၢၤတဖၣ်
ဆၢကတီၢ်ခ့ခါခဲအံၤပခိၣ်ပဃၢၤတဖၣ်အိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး စဲးဖီကဟၣ် ဃုာ်ဒီးတၢ်ပီးတၢ်လီလၢ အသူလီသဟီၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. စဲးတဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ, ကဘီယူၤစဲး, ကဘီစဲး, ကဘီထံစဲး, လ့ၣ်မ့ၣ်အူစဲး, သိလ့ၣ်စဲး, မီၤတီၤတုၤစဲး, ချံစဲး, လီမ့ၣ်အူစဲးဒီး စဲးဖီကဟၣ် လၢအဂုာ်အဂၤအကလုာ်ကလုာ်တဖၣ် အိၣ်ဝဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စဲးတဖၣ်အံၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီး အတၢ်ကဲဘျုးလၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်အိၣ်အါမးအဃိ တၢ်မ့ၢ်တသူအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီစ့ၢ်ကီး ဟဲအိၣ်ထီၣ်သးတသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ,စဲးအကလုာ်တဖၣ်အကျါတနီၤ ဘၣ်တၢ်ဒုးဟူးဒုးဂဲၤအီၤလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂံၢ်အဘါ, ထံတမၢၢ်, တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢအမ့ၢ်ထံချီသဝံ, သိဒွဲၣ်, သိသဝံဒီးလီသဟီၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် လၢဘၣ်ဃးစဲးဖီကဟၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤတဖၣ်အံၤ ဟဲခီဖျိသးလၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဝဲ ထးဂ့ၢ်ထးကျိၤအကလုာ်ကလုာ်ဒီး ဂံၢ်သဟီၣ်လၢအမ့ၢ်အဲနကၠံၤ(နညနမါပ)တဖၣ်လၢဟ့ၣ်ဝဲထးတဖၣ်အံၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဒ်သိးကဟူးကဂဲၤဝဲကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စဲးလၢပထံၣ်အီၤလၢပခိၣ်ပဃၢၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဆီတလဲတ့ၢ်လံအက့ၢ်အဂီၤ တဆီဘၣ်တဆီလံန့ၣ်လီၤ. အဒိ, လ့ၣ်မ့ၣ်အူစဲးလၢညါတကသုၣ် သူဝဲထံချီသဝံလၢအဆူၣ်ဒ်သိးကဆီၣ်တရံးဝဲ အပၣ်ရံးဒီးလဲၤတၢ်ကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ လ့ၣ်မ့ၣ်အူစဲးတဖၣ်သူဝဲသိဒွဲၣ်ဒီး လီသဟီၣ်လၢကဆီၣ်ရံးဝဲစဲးကဟၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. စဲးအတၢ်ဆီတလဲသးတဖၣ်အံၤကအိၣ်ဒံးဝဲဆူညါအဃိ ပကဘၣ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအီၤန့ၣ်တက့ၢ်.
စဲးအဆံးလၢပခိၣ်ပဃၢၤတဖၣ် သူဝဲလီသဟီၣ်တဖၣ်လၢအမ့ၢ် လီပီးလီတဖၣ်စ့ၢ်ကီးအိၣ်ဝဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လီပီးလီတနီၤကျါမ့ၢ်ဝဲ,လီတဲစိ, လီသၣ်, နၢ်ရံၣ်, ခိၣ်ဖၠူထၢၣ်, တၢ်ဒိတၢ်ဂီၤဒၢ, တၢ်ဂီၤမူဒၢ ဃုာ်ဒီးလီဆှိသ့ၣ်တဖၣ်အကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်မၤတၢ်ဒ်လဲၣ်ဒီး ဟဲကဲထီၣ်သးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပနၢ်ပၢၢ်အီၤကသ့အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤလိစဲအ့ၣ်ပီညါ လၢဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
လီပီးလီတဖၣ်အံၤစ့ၢ်ကီး ဆီတလဲတ့ၢ်လံအက့ၢ်အဂီၤန့ၣ်လီၤ. အဒိ, တၢ်ဂီၤမူဒၢ လၢပကွၢ်လၢပနီၢ်ဆံးခါတဖၣ် အိၣ်ဝဲဒီး အက့ၢ်အဂီၤလၢအမဲာ်လဲၢ်အခံကျူန့ၣ်လီၤ. အတယၢၢ်စ့ၢ်ကီးဃၢဝဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ခ့ခါခဲအံၤတၢ်ဂီၤမူဒၢတဖၣ် ဆံးလီၤဒီးဖှံလီၤဝဲလံန့ၣ်လီၤ, ဒ်န့ၢ်အသိး လီတဲစိလၢညါ ပကွၢ်လိာ်ပသးဒ်တၢ်ဂီၤမူတသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ခဲအံၤ ပနၢ်ဟူလိာ်သးကလုၢ်တကးဘၣ် မဲာ်သကိးမဲာ်စ့ၢ်ကီး ပအိၣ်သကိးလိာ်သးသ့ဝဲ န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤတၢ်ဆီတလဲတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်ဃုထံၣ်အနီၢ်ကစၢ် အတၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ်ဝံၤ ဘှီဂ့ၤက့ၤဝဲဒီး မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤအတၢ်ဃုထံၣ်တ့ၢ်ဃာ်ဝဲတဖၣ် ဆူညါကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
လီသဟီၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်သူအီၤ အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ပဆိကမိၣ်တဘျီဘျီဧါလၢလီသဟီၣ်အံၤဟဲကဲထီၣ်သးသ့ဒ်လဲၣ်. လီသၣ်ဒီးလီဆှိတဖၣ်အံၤ ထုးထီၣ်ဝဲတၢ်ကပီၤသ့ဒ်လဲၣ်. စဲးလၢသူဝဲလီသဟီၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်အသးသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်. တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤဒ်သိးပစံးဆၢအီၤကသ့အဂီၢ်ပကဘၣ်နၢ်ပၢၢ်စဲအ့ၣ်ပီညါ လၢကဒုးနၢ်ပၢၢ်ၡဲပြးပှၤတၢ်ကပီၤဒီးလီသဟီၣ်အတၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး ဃုာ်ဒီးလီသဟီၣ်ဒီး စဲးကဟၣ်အတၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးအဂ့ၢ်ခီၣ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ် န့ၣ်လီၤ.
၃ - ကွၢ်ဃီၤဆူခါဆူညါ
ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် လၢဒိၣ်စိလၢဟီၣ်ခိၣ်အမဲာ်ညါတဖၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤလၢကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၢ်အဃိပကထီဒါဟီၣ်ခိၣ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီဒီး တၢ်ဆီတလဲတဖၣ်အံၤ တမ့ၢ်တၢ်ညီလၢနၤယၤအဂီၢ်ဘၣ်. တမ့ၢ်တၢ်အဘၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. ကျဲအိၣ်ဝဲတဘိလၢပကဘၣ်လူၤပိာ်ထွဲၣ်တၢ်ကူၣ်သ့တဖၣ်အံၤအခံ ဒီးလဲၤလၢညါန့ၣ်လီၤ. တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအိၣ်ဝဲအကပၤပၤအကျါ စဲးဖီကဟၣ်သနၢၣ်,ကသံၣ်ကသီသနၢၣ်, တၢ်တ့တၢ်ဘှီသနၢၢၣ်, စဲအ့ၣ်ပီညါသနၢၣ်ဒီး မူဖျၢၣ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါသနၢၣ် အကလုာ်ကလုာ် အိၣ်ဝဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်ပထံၣ်ဘၣ်အသိး, ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် တ့ထီၣ်ဝဲတၢ်လီၤဆီလီၤလးတဖၣ် တနီၤအကျါလၢအမ့ၢ်ဆ့ကၤယူၤ,ရီးကဲး, သိလ့ၣ်ယူၤ, တရိ(စိးကပ့ၤဖိ- ကဟၣ်ယူၤလၢကလံၤကျါလၢ ပှၤတအိၣ်နီအီၤလၢအပူၤဘၣ်), ပှၤကညီရိဘီး,တၢ်ဖိဃၣ်ရိဘီးအကလုာ်ကလုာ် ဃုာ်ဒီးကျိချံပှၤသၣ် လၢအကူၣ်အၢကူၣ်သီတၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ထဲၣ်ကနီလီၤကၠံၢ်(Technology)သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤအီၤ လၢခိၣ်ဖၠူထၢၣ်အခိၣ်နူၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီဒီး တၢ်ဆီတလဲအိၣ်အသိး, တၢ်ဖံၤတၢ်မၤလၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဆိမိၣ်လၢကမၤဘျုးအီၤတဖၣ် တဘျီတခီၣ်မၤဘၣ်ဒိက့ၤဟီၣ်ခိၣ်သ့ဝဲစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. အဒိ, စဲးဖီကဟၣ်လၢသူဝဲသိဒွဲၣ်တဖၣ် ထုးထီၣ်ဝဲကလံလၢအဘၣ်အၢတဖၣ်ဒီး မၤဘၣ်ဒိဝဲဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ တကးဘၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်သးသမူလၢခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်အပူၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အတၢ်ပြၢလိာ်အသး လၢတၢ်စိတၢ်ကမီၤအံၤ ပတုာ်အသးတန့ၢ်ညီညီဘၣ်အဃိတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီဒီးတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဂီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ခိၣ်ဃၢန့ဆၢၣ်ဂီၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ခံခါလၢကဘၣ်အိၣ်သဃဲၤလိာ်အသးထီဘိန့ၣ် ပစံးအီၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တဖၣ်အံၤ အပတီၢ်ထီထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ဟံးန့ၢ်န့ဆၢၣ်ခိၣ်ဃၢၤတဖၣ် အတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဝံၤ ဆီတလဲက့ၤဝဲအက့ၢ်အဂီၤ ဆူလီသဟီၣ်ဝံၤသူဝဲ လၢအတၢ်ကဲဘျုးဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ, စိၤလၤလၢအဒိးန့ၢ်မုၢ်တၢ်ကပီၤဝံၤ ဆီတလဲက့ၤဝဲဆူလီသဟီၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လီၤကမၢကမၣ်တခါလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အကျါတခါန့ၣ်လီၤ,
ဒ်ပထံၣ်ဘၣ်တ့ၢ်လံအသိး ဟီၣ်ခိၣ်ဖိအတၢ်ကူၣ်သ့ကူၣ်ဘၣ်တဖၣ်အံၤ တပတုာ်အသးဖဲအံၤဘၣ်,ကအိၣ်ဒံးဆူညါန့ၣ်လီၤ. ပခိၣ်ပဃၢၤတဖၣ်အိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး ထဲၣ်ကနီလီၤကၠံၢ် လၢသူဝဲနီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးတဖၣ်အံၤ လုာ်ဘၢကွံာ်ပှၤကယီကယီလံန့ၣ်လီၤ. ကျိၣ်စ့တဖၣ်လၢအိၣ်ဒီးအမိၢ်ပှၢ်တဖၣ်အံၤ မုၢ်တနံၤဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဆူညါပကဘၣ်သူဝဲထဲ နီၢ်ဂံၢ်လၢအိၣ်ဖျါသးလၢလီတဲစိပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤခိၣ်ဖၠူထၢၣ်ပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ လၢတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တယံာ်လၢဘၣ်ခါဆူညါပခိၣ်ပဃၢၤတဖၣ်ကအိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး ရိဘီးအကလုာ်ကလုာ်တဖၣ်အံၤပဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးသးတသ့ဘၣ်န့ၢ်ပကြၢးပာ်သူၣ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ်လီၤ.
လၢကီၢ်သူလ့ၤအဂီၤ ပဝဲကညီဖိစၢၤသွဲၣ်သီ လၢအိၣ်ဒီးဆၢဂ့ၢ်ကတီၢ်ဘၣ်တဖၣ် မ်ပစိာ်မဲာ်စိာ်နါ မၤလိကူၣ်သ့ ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်ပသးလၢ ကီၢ်သူလ့ၤအဂီၢ်တက့ၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ပတၢ်ကွဲမုာ် ဆူ စဲအ့ၣ်ပီညါလၢကီၢ်သူလ့ၤဂီၢ်
န့ၣ်လီၤ.
Google Sites
Report abuse